อัพเดทเนื้อหาเคมี ม.4 หลักสูตรใหม่ เรียนอะไรบ้าง

จากน้องม.ต้นก้าวมาสู่พี่ม.ปลายเต็มตัว เนื้อหาการเรียนในทุกๆ วิชา โดยเฉพาะวิชาหลัก คงเป็นเรื่องท้าทายสำหรับหลายๆคน ในวิชาเคมี ม.4 หลักสูตรใหม่ล่าสุดของสสวท.ซึ่งเป็นหลักสูตรฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560 ก็มีเนื้อหาสาระที่เข้มข้น ครอบคลุมพื้นฐานสำหรับการเรียนเคมีในชั้นต่อๆไป ในแต่ละเทอมจะมีเพียงสามบทเรียน ในแต่ละบทล้วนมีความสำคัญและมีรายละเอียดและศัพท์เทคนิคใหม่ๆที่ต้องจดจำ มาดูกันว่าแต่ละเทอม น้องๆจะต้องเรียนอะไรกันบ้าง

เคมี ม.4 เล่ม 1 

เนื้อหาเคมีม. 4 เทอม 1 หลักสูตรใหม่นั้นเราจะใช้หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมีม. 4 เล่ม 1 ของสสวท.เป็นหลัก ซึ่งในเทอมแรกนี้ มีเนื้อหาที่ต้องเรียน 3 บท ได้แก่

• ความปลอดภัยและทักษะในปฏิบัติการเคมี
• อะตอมและสมบัติของธาตุ
• พันธะเคมี

ในแต่ละบทเรียนนั้นมีรายละเอียดอย่างไร ไปอัพเดทกันเลย

• ความปลอดภัยและทักษะในปฏิบัติการเคมี

บทเรียนแรกที่เราจะได้เรียนในวิชาเคมี ม.4 ก็คือ ความปลอดภัยและทักษะในการใช้ปฏิกิริยาเคมี ซึ่งน้องๆจะได้มีความรู้พื้นฐานของการทดลอง ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของการศึกษาค้นคว้าทางเคมี เราจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับสารเคมี อุปกรณ์ทางเคมี หน่วยการวัด รวมไปถึงหลักการคำนวณที่เราจะต้องจดจำเทคนิคและวิธีการต่างๆ ไปใช้ในการเรียนเคมีในบทต่อๆไป  นอกจากนี้ เรายังได้เรียนรู้การทำปฏิบัติการอย่างปลอดภัย ทั้งข้อควรปฏิบัติ การกำจัดสารเคมีและการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเพื่อลดความรุนแรงและความเสียหายจากการปฏิบัติการ 

ตัวอย่างแบบฝึกหัดเรื่อง “ความปลอดภัยและทักษะในการปฏิบัติการเคมี”

ข้อที่ 1. 31.4 – 12.35 + 27.28 มีผลลัพธ์เท่ากับเท่าใด

วิธีทำ  31.4 – 12.35 + 27.28 = 46.33

ตอบ  46.3 เพราะผลลัพธ์ที่ได้ต้องปัดให้มีตัวเลขหลังจุดทศนิยม 1 ตำแหน่ง ตามจำนวนที่มีเลขหลังจุดทศนิยมน้อยที่สุด คือ 31.4

---

ข้อที่ 2. ชั่งน้ำปริมาตร 10.0 มิลลิลิตร 3 ครั้ง ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส ได้มวลเป็น 10.01 9.98 และ 10.02 กรัม มวลเฉลี่ยของน้ำเป็นเท่าใด

วิธีทำ 

มวลเฉลี่ยของน้ำ = 10.01 + 9.98 + 10.023

= 10.0033 

ตอบ มวลเฉลี่ยของน้ำเท่ากับ 10.0033 กรัม

---

• อะตอมและสมบัติของธาตุ

ในบทนี้ เราจะสนุกกับการเรียนโครงสร้างของอะตอมที่นักวิทยาศาสตร์ได้ทำการศึกษาข้อมูลและทำการทดลองไว้ จนเป็นแบบจำลองอะตอมต่างๆ เราจะเจาะลึกไปที่อนุภาคในอะตอมและไอโซโทป ไปจนถึงการจัดเรียงอิเล็กตรอนในอะตอมด้วย ถัดจากอะตอม น้องๆยังได้เรียนสมบัติของธาตุที่มีความแตกต่างกันและคล้ายกันจนสามารถจำแนกเป็นกลุ่มและเกิดเป็นตารางธาตุ ซึ่งมีธาตุหลายกลุ่ม ทั้งธาตุโลหะ อโลหะ กึ่งโลหะ และกลุ่มธาตุทรานซิชัน นอกจากนี้เรายังไปศึกษาธาตุในธรรมชาติว่าสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างไรและต้องคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อมอย่างไรอีกด้วย

ตัวอย่างแบบฝึกหัดเรื่อง “อะตอมและสมบัติของธาตุ”

ข้อที่ 1. ธาตุคลอรีน (Cl) มีเลขอะตอม 17 จะอยู่ในคาบและหมู่ที่เท่าไรของตารางธาตุ 

ตอบ  ธาตุคลอรีนอยู่ในคาบ 3 หมู่ที่ 7 ของตารางธาตุ

---

ข้อที่ 2. คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่มีความยาวคลื่น 300 nm จะปรากฏในช่วงคลื่นของแสงที่มองเห็นได้หรือไม่ มีความถี่และพลังงานเท่าใด

ตอบ คลื่นของแสงที่ตาคนเราสามารถมองเห็น คือ ช่วง 400 – 700 nm แสดงว่าคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้านี้ไม่ปรากฏในช่วงคลื่นของแสงที่มองเห็น และความถี่คลื่นเท่ากับ   1 x 10¹⁵  s^-1 และมีพลังงานคลื่น = 6.626 x 10^-19  J.

วิธีทำ ( ใส่รูป 1 )

---

• พันธะเคมี

สารในชีวิตประจำวัน ส่วนใหญ่ประกอบด้วยหลายอะตอม อาจจะเป็นชนิดเดียวกันหรือต่างชนิดกัน ซึ่งจะยึดเหนี่ยวกันด้วยพันธะเคมีนั่นเอง ดังนั้น“พันธะเคมี”ก็คือแรงดึงดูดระหว่างอะตอมที่อยู่ในบริเวณเดียวกัน มีทั้งแรงดึงและแรงผลัก ในบทนี้ น้องๆจะได้รู้ว่าพันธะเคมีมีกี่ชนิด กี่ประเภท ทั้งพันธะภายในโมเลกุลและพันธะระหว่างโมเลกุล ซึ่งแต่ละพันธะก็มีรายละเอียดและสมบัติแตกต่างกันออกไป และปิดท้ายด้วยการศึกษาถึงประโยชน์ของสารประกอบไอออนิก สารโคเวเลนต์และโลหะที่มีสมบัติเฉพาะตัวบางประการที่ต่างกัน เราจึงสามารถเลือกใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆได้ตามความเหมาะสม 

ตัวอย่างแบบฝึกหัดเรื่อง “พันธะเคมี”

ข้อที่ 1.โครงสร้างผลึกของสารประกอบไอออนิกชนิดหนึ่งมี J เป็นไอออนบวกและ Q เป็นไอออนลบ พบว่ามี Q ล้อมรอบแต่ละ J อยู่ 4 ไอออน และมี J ล้อมรอบแต่ละ Q อยู่ 2 ไอออน ประจุของ J และ Q คือเท่าใด

ตอบ เอาจำนวนไอออนที่ล้อมรอบแต่ละตัวอยู่ คูณไขว้กลับไปคืนตามภาพ
จะได้ประจุของ J = +4 และประจุของ Q = -2

 ( ใส่รูป 2 )

---

ข้อที่ 2. การเกิดสารประกอบไอออนิกที่เสถียรควรจะต้องมีพลังงานที่เกี่ยวข้องอย่างไร 

ตอบ  สารประกอบไอออนิกเป็นโครงผลึกซึ่งเกิดจากไอออนบวกและไอออนลบมาล้อมรอบกัน

พลังงานไอออไนเซชัน (IE) ต้องต่ำ

อิเล็กโทรเนกาติวิตี (EN) ต้องสูง

และพลังงานแลตทิช (E_L) ต้องสูง

เนื้อหาเคมี ม.4 เทอม 1 หลักสูตรใหม่ จะเน้นที่โครงสร้างของอะตอม ตั้งแต่การจัดเรียงอิเล็กตรอน ทฤษฎีอะตอม แบบจำลองอะตอม ไล่ไปถึงแนวโน้มของตารางธาตุ ซึ่งจะมีค่าพลังงานต่างๆที่เกี่ยวข้อง รวมไปถึงขนาดของอะตอมและไอออนความเป็นโลหะ-อโลหะ ในบทสุดท้าย เรื่องพันธะเคมี น้องๆจะได้รู้จักรูปร่างของโมเลกุล สภาพขั้วและมุมของพันธะต่างๆ เรโซแนนซ์แรงยึดเหนี่ยวและแรงดึงดูด ไปจนถึงความแข็งแรงและความยาวของพันธะเลยทีเดียว ซึ่งเนื้อหาทั้งหมดของเทอมนี้อยู่จัดเต็มอยู่ใน คอร์สออนไลน์ติวเข้มเคมี ม.4 เทอม 1 หลักสูตรใหม่ล่าสุด จากอาจารย์บิ๊ก ความรู้อัดแน่นกว่า 60 ชั่วโมงด้วยเทคนิคการสอนสนุกแบบเข้าใจง่ายๆ รับรองว่าเรียนจบแล้วเคมี ม.4 จะไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป

หรือใครชอบเรียนสด เข้าใจง่ายเพราะมีครูตะลุยโจทย์ไปด้วยกัน พี่ๆ AT HOME ก็ภูมิใจเสนอ
คอร์สเรียนสดตะลุยโจทย์เคมี ม.4 เทอม 1 ของครูพี่ต้อง  ใครได้เรียนรับรองไม่ผิดหวังแน่นอน 

เคมี ม.4 เล่ม 2

เนื้อหาเคมีม. 4 เทอม 2 หลักสูตรใหม่นั้นเราจะใช้หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เคมีม. 4 เล่ม 2 ของสสวท.เป็นหลัก ซึ่งในเทอมสองนี้ มีเนื้อหาที่ต้องเรียนอีก 3 บท ได้แก่

• โมลแลสูตรเคมี
• สารละลาย
• ปริมาณสัมพันธ์

ในแต่ละบทเรียนมีรายละเอียดอย่างไร เลื่อนลงไปดูกันได้เลย

• โมลและสูตรเคมี

บทเรียนนี้เราจะเริ่มเรียนกันที่การหามวลของอะตอม ซึ่งการวัดมวลอะตอมที่มีขนาดเล็กมากนั้นทำได้ยาก เราจึงต้องรู้วิธีหามวลอะตอมสัมพัทธ์เปรียบเทียบกับธาตุที่กำหนดแทน และยังได้เรียนวิธีการหามวลอะตอมของธาตุในธรรมชาติที่มีไอโซโทปแตกต่างกันด้วย เรื่องต่อมา เป็นการเรียนรู้เกี่ยวกับโมล ซึ่งเป็นหน่วยสำหรับวัดปริมาณของสสารแต่ละตัวว่ามีอนุภาคเท่าไหร่ นอกจากนี้ยังมีเรื่องมวลสูตร ซึ่งเป็นผลรวมของมวลอะตอมของธาตุในสูตรเคมีที่เราต้องรู้ รวมไปถึงทำความเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างโมล มวลและปริมาตรของแก๊สด้วย

ตัวอย่างแบบฝึกหัดเรื่อง “โมลและสูตรเคมี”

ข้อที่ 1. ถ้ามี Carbon tetrachloride (CCl₄) 2.00 โมล จงหามวลของ CCl₄

 ( ใส่รูป 3 )

---

ข้อที่ 2. มวลอะตอมสัมพัทธ์ของโซเดียมเท่ากับ 22.99 โซเดียม 1 อะตอม มีมวลเป็นกี่เท่าของ 1/12 มวลของคาร์บอน-12 อะตอม 

 ( ใส่รูป 4 )

• สารละลาย

ในบทนี้น้องจะได้สนุกกับการทดลอง การสังเกตและฝึกตีความหมายข้อมูลเพื่อหาข้อสรุป เราจะได้รู้จักกับหน่วยความเข้มข้นของสารละลายไปพร้อมๆกับคำนวณหาความเข้มข้นของสารละลายในหน่วยต่างๆด้วย และยังได้เรียนรู้วิธีการเตรียมสารละลายที่มีความเข้มข้นในหน่วยโมลาริตีและปริมาตรของสารละลายตามที่กำหนดทั้งจากสารบริสุทธิ์และด้วยวิธีเจือจาง สุดท้ายน้องๆต้องอธิบายความแตกต่างระหว่างจุดเดือดและจุดเยือกแข็งของสารละลายกับสารบริสุทธิ์ได้ พร้อมทั้งบอกความหมายของค่าคงที่ของการเพิ่มขึ้นของจุดเดือดและค่าคงที่ของการลดลงของจุดเยือกแข็ง รวมไปถึงคำนวณจุดเดือดและจุดเยือกแข็งของสารละลายได้

ตัวอย่างแบบฝึกหัดเรื่อง “สารละลาย”

ข้อที่ 1. ถ้าต้องการเตรียมสารละลายกรดซัลฟิวริก H₂SO₄ เข้มข้น 0.2 mol/dm³ จำนวน 50 cm³ จากสารละลายกรดซัลฟิวริกในขวดที่มีป้ายบอกว่าเข้มข้น 1 mol/dm³ จะต้องสารละลายกรดซัลฟิวริกในขวดและน้ำกลั่นสำหรับเติมอย่างละกี่ cm³

 ( ใส่รูป 5 )

---

ข้อที่ 2. จงหาจุดเดือดของสารละลาย ซึ่งประกอบด้วยสารหนัก 24 กรัมละลายในน้ำ 600 กรัม สารนั้นมีน้ำหนักโมเลกุลเท่ากับ 58 และน้ำบริสุทธิ์เดือดที่อุณหภูมิ 99.72 ℃ (K_b ของน้ำ = 0.51 ℃)

 ( ใส่รูป 6 )

---

• ปริมาณสัมพันธ์

บทเรียนนี้ น้องๆจะนำความรู้ในวิชาเคมีที่ได้เรียนในบทก่อนๆมาใช้ในการคำนวณหาปริมาณของสารที่เกี่ยวข้องกับการเกิดปฏิกิริยาเคมีทั้งของสารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ ตลอดจนปริมาณของพลังงานของสารที่เปลี่ยนแปลงในปฏิกิริยาเคมีด้วย เราจะได้เรียนรู้สัญลักษณ์ต่างๆในสมการเคมี ทั้งการเขียนและการดุลสมการเคมี บอกเลยว่าเรื่องปริมาณสัมพันธ์ไม่ง่ายแต่มีประโยชน์มากเพราะความรู้เรื่องปริมาณสัมพันธ์นี้จะช่วยทำให้เราคาดคะเนการใช้สารตั้งต้นเพื่อให้ได้ปริมาณสารผลิตภัณฑ์ตามต้องการ หรือช่วยบอกได้ว่าสารตั้งต้นจะทำปฏิกิริยาหมดหรือมีเหลือ และปฏิกิริยาเหล่านั้นจะได้ผลผลิตมากที่สุดเท่าไหร่ 

ตัวอย่างแบบฝึกหัดเรื่อง “ปริมาณสัมพันธ์”

ข้อที่ 1. ปฏิกิริยาระหว่าง X กับ Y เป็นไปตามสมการ 2X + 3Y → 2A + 3B ถ้าใช้สารละลาย X 100 cm³ ซึ่งเตรียมจากสาร X 0.20 กรัม ละลายน้ำจนเป็นสารละลาย 100 cm³ จะทำปฏิกิริยาพอดีกับสารละลาย Y ที่มีความเข้มข้น 0.10 mol/dm³ จำนวน 20 cm³  จงหามวลโมเลกุลของสาร X

 ( ใส่รูป 7 )

เนื้อหาวิชาเคมี ม.4 เทอม 2 เริ่มมีความซับซ้อน ส่วนใหญ่จะมีการคำนวณเข้ามาเกี่ยวข้อง และรายละเอียดให้จำค่อนข้างมาก ทั้งเรื่องโมลและการเปลี่ยนหน่วย เปอร์เซนต์ ร้อยละ สารกำหนดปริมาณ หามวลเฉลี่ยไอโซโทป รวมไปถึงเรื่องปริมาณสัมพันธ์ ที่มีการคำนวณหลายสมการและมีสูตรมากมาย น้องๆ หลายคนอาจจะรู้สึกกังวลใจ เริ่มเรียนไม่รู้เรื่อง คอร์สออนไลน์ติวเข้มเคมี ม.4 เทอม 2 อัพเดทหลักสูตรใหม่ล่าสุดจากอาจาย์บิ๊ก ช่วยน้องๆ ได้แน่นอน ด้วยเนื้อหาอัดแน่นกว่า 40 กว่าชั่วโมง รับรองว่าไขทุกข้อข้องใจ ด้วยสไตล์และเทคนิคการสอนสนุก เนื้อหาแน่น เอาไปสอบได้จริง อัพคะแนนสอบกันรัวๆแน่นอน

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)