สรุปสูตรการหาร้อยละ แบบเข้าใจง่าย พร้อมใช้ทันที

ก่อนที่เราจะไปทำความรู้จักคำว่าร้อยละและเปอร์เซนต์ พี่ๆ At Home มีคอร์สเรียนสำหรับน้องๆ ที่ต้องการปูพื้นฐานเรื่องอัตราส่วน สัดส่วนและร้อยละมาแนะนำ ที่สำคัญคอร์สนี้ติวฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย ใครอยากได้ความรู้แน่นๆ ตามไปเรียนกันได้เลย 

“ร้อยละ” หรือ “เปอร์เซนต์” เป็นสิ่งที่เรารู้จักคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี ในกิจกรรมต่างๆเราจะต้องใช้ทักษะการคิดเปอร์เซนต์อยู่เสมอ ไม่ว่าจะเป็นการดูข้อมูลบนฉลากผลิตภัณฑ์และอาหาร การหากำไรขาดทุน การคำนวณดอกเบี้ย การคิดค่าคอมมิชชั่น การคิดเงินเดือน การทำขนม ฯลฯ เพราะฉะนั้นความรู้เรื่องร้อยละจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราคิดคำนวณและวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ ที่จำเป็นกับเราในชีวิตประจำวันได้

ร้อยละคืออะไร

“ร้อยละ” หรือ “เปอร์เซนต์” คือ การเปรียบเทียบจำนวนที่ต้องการหากับจำนวนทั้งหมด โดยกำหนดให้จำนวนทั้งหมดเป็น 100 หรืออธิบายสั้นๆก็ คือ การเปรียบเทียบของปริมาณใดปริมาณหนึ่ง ต่อหนึ่งร้อย ถ้าเขียนเป็นเศษส่วนก็คือเศษส่วนที่มีส่วนเป็น 100 เสมอนั่นเอง และใช้ตัวสัญลักษณ์ % หรือเรียกอีกอย่างว่า “เปอร์เซนต์” 

สูตรการหาค่าร้อยละ

“เปอร์เซนต์” หรือ “ร้อยละ” คือ เลขเศษส่วน โดยตัวเศษเป็นจำนวนใดๆก็ตาม แต่ตัวส่วนต้องเป็น 100 การคำนวณหาค่าร้อยละ จึงทำได้ง่ายๆโดยการเขียนปริมาณนั้นให้อยู่ในรูปของเศษส่วนก่อน
เขียนเป็นสูตรได้ดังนี้

ตัวอย่าง

กระเป๋าลดราคา =  20% 

ทำให้อยู่ในรูปของเศษส่วน =  20100

สมมติราคากระเป๋าจากป้าย =  3,000 บาท 

ดังนั้น 20% ของ 3,000 บาท =  201003000 

=  600 บาท

เพราะฉะนั้นกระเป๋าลดราคา =  600 บาท

จากตัวอย่างด้านบน ซึ่งเป็นการคำนวณหาร้อยละของสิ่งต่างๆ มีค่าเท่ากับเท่าไหร่ ในทางกลับกัน การคำนวณหาค่าของสิ่งต่างๆจากเปอร์เซนต์ที่กำหนด จะต้องใช้วิธีการเทียบบัญญัติไตรยางศ์ 

---

ตัวอย่าง

จงหาว่า 60 คิดเป็นกี่เปอร์เซนต์ของ 48 

วิธีทำ สมมติให้เปอร์เซนต์ที่ต้องการหาคือ x

  (x100)48   =   60

            X    =   6048100

      = 125%

            ดังนั้น 60 คิดเป็น 125% ของ 48

วิธีเทียบบัญญัติไตรยางศ์ 

จำนวนทั้งหมด 48 จำนวนที่สนใจเท่ากับ 60

ถ้าให้จำนวทั้งหมด 100 จำนวนที่สนใจจะเท่ากับ (60×100)/48

ดังนั้น 60 จาก 48 คิดเป็น 125%

สูตรคำนวณหาร้อยละในชีวิตประจำวัน

อย่างที่รู้กันดีว่าในชีวิตประจำวัน เราจำเป็นต้องใช้ทักษะในการคิดคำนวณเรื่องร้อยละในหลายๆ กิจกรรมที่เราทำ พี่ At Home จึงรวบรวมสูตรคำนวณหาเปอร์เซนต์(ร้อยละ)ในชีวิตประจำวันที่สามารถนำไปใช้ได้ทันที และนำไปใช้ในการสอบหรือทำแบบฝึกหัดเรื่องร้อยละได้อีกด้วย 

• วิธีคิดกำไรขาดทุน 

• หากต้องการหาว่าจะได้กำไรกี่เปอร์เซนต์ 
  

• หากต้องการหาว่าขาดทุนกี่เปอร์เซนต์

ใช้สูตร      ส่วนต่างที่หายไปต้นทุน / 100 = เลขเปอร์เซนต์

โดยที่ ต้นทุน คือ ราคาที่ซื้อสินค้านั้นๆ มา หรือเงินลงทุนในการผลิตสินค้านั้นๆ

ราคาขาย คือ ราคาที่ผู้ขายขายสินค้านั้นไป 

กำไร    = ราคาขาย – ต้นทุน 

ขาดทุน = ราคาต้นทุน – ราคาขาย

ตัวอย่าง

นายแสนดีซื้อเสื้อมาในราคาต้นทุน ชิ้นละ 200 บาท นำไปขายในราคา 250 บาท ได้กำไร 50 บาทต่อหนึ่งตัว แสนดีได้กำไรกี่เปอร์เซนต์ 

แทนค่าในสูตร  กำไรต้นทุน 100= เลขเปอร์เซนต์

             จะได้    50200 / 100=25%

เพราะฉะนั้นแสนดีได้กำไร 25%

• วิธีคิดเปอร์เซนต์ค่านายหน้า 

ใช้สูตร

ตัวอย่าง

น้องเอขายที่ดินในราคา 5 ล้านบาท ได้ค่านายหน้า 7 เปอร์เซนต์ ต้องการทราบว่าน้องเอได้ค่านายหน้าเท่าไหร่

แทนค่าในสูตร   ค่านายหน้าราคาขาย / 100 =เลขเปอร์เซนต์

จะได้                 ค่านายหน้า5,000,000 / 100 =7

ค่านายหน้า   =    7/100 x 5,000,000

           =  350,000 บาท

ตอบ น้องเอได้ค่านายหน้าทั้งสิ้น 350,000 บาท 

ตัวอย่าง 

กางเกงตัวละ 800 บาท ลดราคา 20% จากราคาป้าย ต้องการทราบว่ากางเกงตัวนี้ลดเหลือเท่าไหร่

แทนค่าในสูตร  

ราคาส่วนลด / ราคาเต็มจากป้าย x 100 =เลขเปอร์เซนต์

ราคาส่วนลด  = 20/100 x 800=160

เพราะฉะนั้นราคากางเกง = 800 – 160 = 640 บาท

มีอีกหนึ่งสูตรที่ใช้สำหรับการหาราคาหลังหักส่วนลด ดังนี้ 

ราคาเต็ม / 100 x (100-เลขเปอร์เซนต์)= ราคาหลังหักส่วนลด

จากตัวอย่างก่อนหน้านี้ แทนค่าในสูตรจะได้ดังนี้ 

ราคาเต็ม / 100 x (100-เลขเปอร์เซนต์)= ราคาหลังหักส่วนลด

800 / 100 x (100-20)= ราคาหลังหักส่วนลด

จะได้ราคาหลังหักส่วนลด = 640 บาท 

• หากต้องการหาเงินเดือนเพิ่มเท่าไหร่

ใช้สูตร      จำนวนเงินที่เพิ่มขึ้น / เงินเดือนเดิม x 100 =เลขเปอร์เซนต์

ตัวอย่าง

ปีนี้มานีเงินเดือน 20,000 บาท หากปีหน้ามานีเงินเดือนเพิ่มขึ้น 20% ปีหน้ามานีเงินเดือนเพิ่มขึ้นเท่าไหร่ 

แทนค่าในสูตร  จำนวนเงินที่เพิ่มขึ้นเงินเดือนเดิม100 =เลขเปอร์เซนต์

จำนวนเงินที่เพิ่มขึ้น20,000100 =20

จำนวนเงินที่เพิ่มขึ้น = 20/10020,000

= 4,000  บาท

เพราะฉะนั้นมานีได้เงินเพิ่มขึ้น 4,000 บาท 

• หากต้องการว่าเงินเดือนเพิ่มกี่เปอร์เซนต์

ใช้สูตร เงินเดือนใหม่-เงินเดือนเดิม / เงินเดือนเดิม  x 100 =เลขเปอร์เซนต์

ตัวอย่าง 

หากมานีเดิมได้เงินเดือน 20,000 บาท หากเงินเดือนเพิ่มขึ้น 4,000 บาท มานีเงินเดือนเพิ่มขึ้นกี่เปอร์เซนต์

แทนค่าในสูตร  เงินเดือนใหม่-เงินเดือนเดิม / เงินเดือนเดิม x 100 =เลขเปอร์เซนต์

จะได้     24,000-20,000 / 20,000 x 100 =เลขเปอร์เซนต์

        = 20%

เพราะฉะนั้นมานีได้เงินเดือนเพิ่มขึ้น 20%

• วิธีคิดเปอร์เซนต์เปลี่ยนแปลง

ใช้สูตร ตัวเลขมาก-ตัวเลขน้อย / ตัวเลขเดิม x 100 =เลขเปอร์เซนต์

ตัวอย่าง
เมื่อวานราคาเนื้อไก่ กิโลกรัมละ 400 บาท แต่วันนี้ราคาเนื้อไก่เพิ่มขึ้นเป็นกิโลกรัมละ 500 บาท ราคาเนื้อไก่เปลี่ยนแปลงไปกี่เปอร์เซนต์

แทนค่าในสูตร ตัวเลขมาก-ตัวเลขน้อย / ตัวเลขเดิม100 =เลขเปอร์เซนต์

จะได้ 500 -400 / 400 x 100 =เลขเปอร์เซนต์

  = 25 %

เพราะฉะนั้นราคาเนื้อไก่ลดลง 25 %

• วิธีคิดอัตราดอกเบี้ย

ใช้สูตร     ดอกเบี้ย = เงินต้น x ระยะเวลา (ปี) x อัตราดอกเบี้ย (%) / 100

    เงินรวม = เงินต้น+เงินต้น x อัตราดอกเบี้ย% x ระยะเวลา(ปี) / 100  

โดย ดอกเบี้ย คือ เงินที่เราได้รับจากการฝากหรือกู้ยืม

อัตราดอกเบี้ย คือ อัตราของผลประโยชน์ที่ตกลงกันระหว่างผู้กู้และผู้ให้กู้

เงินต้น คือ เงินที่เรานำไปฝากธนาคารตอนเริ่มต้น หรือ เงินที่กู้จากเจ้าของเงิน

เงินรวม คือ เงินต้นรวมกับอัตราดอกเบี้ยในตอนสิ้นปี

ระยะเวลา คือ ช่วงเวลาที่กู้ยืมหรือฝากเงินตามตกลง นิยมคิดเป็นปี 

ตัวอย่าง 

วีระฝากเงิน 10,000 บาท ในอัตราดอกเบี้ย 3 เปอร์เซนต์ต่อปี เมื่อฝากครบสามปี จะได้รับเงินรวมเป็นเท่าไหร่ 

แทนค่าในสูตร เงินรวม  = เงินต้น +เงินต้น x อัตราดอกเบี้ย% x ระยะเวลา(ปี) / 100

=10,000 +10,000 (3 x 3 / 100 )

= 10,900 บาท

เพราะฉะนั้นวีระจะได้เงินรวมเท่ากับ 10,900 บาท 

ความสัมพันธ์ของอัตราส่วนและร้อยละ

มีหลายๆคน ยังคงสงสัยในความสัมพันธ์ของสองสิ่งนี้ว่ามีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร “อัตราส่วน” นั้นก็คือ การเปรียบเทียบปริมาณสองปริมาณซึ่งอาจจะมีหน่วยเดียวกันหรือต่างกันก็ได้ เช่น 1:2, 30:80  ส่วนคำว่า “ร้อยละ” ก็เป็นอัตราส่วนแสดงการเปรียบเทียบปริมาณใด ปริมาณหนึ่งต่อ 100 นั่นเอง 

การเขียนอัตราส่วนให้อยู่ในรูปร้อยละ

การเขียนอัตราส่วนใดๆ ให้อยู่ในรูปร้อยละ เราจะต้องเขียนอัตราส่วนนั้นๆ ให้อยู่ในรูปที่มีจำนวนหลังของอัตราส่วนเท่ากับ 100 แล้วเราจะได้จำนวนแรกของอัตราส่วนเป็นค่าของร้อยละที่เราต้องการ
ยกตัวอย่างเช่น 

3 : 10 =   3×10 : 10×10   =   30 : 100   =  30%

4 : 5     =   4×20 : 5×20     =   80 : 100   =  80%

0.25     =   25/100  =  25 : 100  =  25% 

การเขียนร้อยละให้อยู่ในรูปอัตราส่วน 

การเขียนร้อยละให้อยู่ในรูปอัตราส่วนทำได้โดยเขียนเป็นอัตราส่วนที่มีจำนวนแรกเป็นค่าของร้อยละนั้นๆ และจำนวนหลังเป็น 100 ดังตัวอย่าง 

33%  =   33 : 100

7%   =    7 : 100

0.1% =    0.1 : 100   =  1 : 1000  

25.75% =   25.27 : 100  = 2527 : 10000